Người bị tai biến mạch máu não nên ăn gì, kiêng gì?

Dinh dưỡng cho người bị tai biến là yếu tố cần chú ý để bệnh nhân nhanh chóng hồi phục, ngăn chặn nguy cơ bệnh tái phát về sau. 

Nhu cầu dinh dưỡng cho người bị tai biến

Theo chuyên gia dinh dưỡng, một chế độ dinh dưỡng phù hợp với nhu cầu cơ thể sẽ giúp người bệnh nhanh chóng phục hồi. Vì thế, người bệnh cần một khẩu phần ăn vừa đảm bảo đủ năng lượng, vừa dễ tiêu hóa và không ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị bệnh. Cũng theo khuyến cáo từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thực đơn cho người sau tai biến cần cung cấp đầy đủ và cân bằng giữa protein, chất béo và carbohydrate. Do đó, dinh dưỡng cho người bị tai biến cần chú ý đến những vấn đề sau:

Nhu cầu năng lượng

Mức năng lượng mỗi ngày nên dừng ở 30-35 kcal/kg cân nặng và nên lấy từ rau củ, khoai, đậu đỗ, cơm, mì, bún, miến. Cần chú ý giảm bớt năng lượng trong khẩu phần để tránh gây tăng cân, đồng thời giảm gánh nặng cho hệ tuần hoàn và tiêu hóa.

Nhu cầu chất đạm

Đạm nên duy trì ở mức 0,8g/kg cân nặng/ngày. Trường hợp, người bệnh có kèm bệnh lý suy thận, nên giảm lượng đạm xuống một nửa so với mức tiêu chuẩn trên. Người bệnh nên thu nạp các thực phẩm ít cholesterol và nhiều đạm thực vật, bao gồm: các loại đậu, đạm động vật như cá biển, thịt nạc, sữa gầy…

Nhu cầu vitamin và khoáng chất

Nếu như vitamin giúp phòng chống xơ vữa động mạch, giảm huyết áp và cholesterol trong máu thì khoáng chất phát huy tác dụng làm giảm nguy cơ đột quỵ và bệnh tim. Vì thế, người bị tai biến nên chú ý thu nạp thực phẩm thuộc hai nhóm dưỡng chất này. 

Chất khoáng thường có trong rau củ, các loại trái cây chín như chuối, khoai tây, cam quýt… Vitamin lại có nhiều các loại quả có vị chua, rau lá có màu xanh đậm, các loại đậu, gan động vật…

Chế độ dinh dưỡng cho người bị tai biến

Thực phẩm tốt cho người bị tai biến

Nhóm thực phẩm tốt cho người bị tai biến được các chuyên gia khuyên đưa vào thực đơn mỗi ngày, bao gồm:

Các loại cá như cá thu, cá hồi, cá ngừ… chứa hàm lượng các loại acid béo omega-3 cao, rất tốt cho tim mạch, ngăn mảng bám hình thành trong lòng mạch. Hơn nữa, cá giàu chất đạm giúp người tai biến mau hồi phục. Chế biến cá bằng cách sốt hoặc hấp sẽ tốt hơn cho người bệnh. Hơn nữa cách chế biến này cũng giúp bảo toàn giá trị dinh dưỡng hơn so với hình thức chiên (rán).

• Các loại thực phẩm nhiều chất xơ (rau xanh, trái cây tươi): Các loại rau có màu xanh đậm chứa nhiều chất xơ giúp tăng cường máu lưu thông lên não, ổn định huyết áp. Những loại rau nên có trong thực đơn như cải bắp, cải bó xôi, củ cải, cải cúc, súp lơ, rau muống… Rau củ nên nấu bằng hình thức luộc hoặc hấp là tốt nhất. Có thể ăn trực tiếp các loại trái cây như táo, cam, bưởi, hoặc ép thành nước uống để cơ thể dễ dàng hấp thụ.
• Các loại đậu (đậu nành, đậu xanh, đậu đỏ, đậu đen, đậu tương…) và ngũ cốc nguyên hạtgiúp ích cho quá trình hồi phục bệnh. Theo tiến sĩ, chuyên gia dinh dưỡng Nguyễn Mộc Lan, mỗi ngày nên uống một ly sữa đậu nành vừa tốt cho sức khỏe mà không gây độc hay tác dụng phụ cho cơ thể. 

Thực phẩm mà người tai biến cần tránh

• Thực phẩm quá nhiều muối (các loại khô cá, dưa cà muối….)vì muối sẽ gây tăng huyết áp, nguy cơ cao tái phát đột quỵ. Theo WHO, thói quen ăn mặn là tác nhân gây ra 62% các ca đột quỵ não và 49% trường hợp nhồi máu cơ tim. Tại nước ta, thống kê cho thấy nhóm người trong độ tuổi từ 26 đến 64 tiêu thụ một lượng muối cao hơn so với mức độ được WHO khuyến cáo. Do đó, bạn không nên ăn quá mặn, duy trì sử dụng ở mức 4-5gr/ ngày (tương đương 1 muỗng cà phê) để “chặn cửa” không cho căn bệnh nguy hiểm này “ghé thăm”.

• Hạn chế ăn thịt đỏ như thịt bò, thịt cừu…vì chúng chứa hàm lượng cao chất béo bão hòa. Một nghiên cứu được đăng trên Tạp chí Stroke cho thấy, những phụ nữ tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ mỗi ngày có tỷ lệ đột quỵ cao hơn 42%. Nguyên nhân  là do hàm lượng chất béo bão hòa trong thịt đỏ làm tăng nguy cơ đột quỵ và bệnh tim, gây tắc nghẽn động mạch do tích tụ các mảng xơ vữa.

• Các loại thực phẩm đóng hộp và chế biến sẵn.Hợp chất natri thường xuất hiện trong nhóm thực phẩm này để giúp duy trì hương vị tươi ngon. Tuy nhiên, bộ đôi muối và natri là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến nguy cơ đột quỵ. Các nhà khoa học cũng đã chứng minh người tiêu thụ hơn 4,000mg natri mỗi ngày có nguy cơ đột quỵ cao hơn gấp đôi so với những người thu nạp 2,000mg hoặc ít hơn. Hơn nữa, thực phẩm đóng hộp không thể thiếu vắng chất bảo quản, hóa chất này gây phá hủy các tế bào oxy và tổn thương DNA.

• Thực phẩm có nhiều đườngnhư bánh ngọt, nước soda, nước ép trái cây, kẹo… Việc thu nạp dư thừa đường cùng với tăng huyết áp, béo phì, tiểu đường type 2 và rối loạn lipid máu, là những yếu tố nguy cơ cao gây tái phát đột quỵ.

• Hạn chế các thức uống có cồn, rượu bia…Với những loại thức uống có cồn (nồng độ < 12%) chỉ nên thu nạp khoảng 20-30ml/ ngày. Có thể thay thế bằng rượu vang bởi trong thức uống này có chứa chất resveratrol một chất chống oxy hóa có tác dụng bảo vệ tim mạch, dùng trong điều trị xơ vữa động mạch, ngăn ngừa ung thư (da, ruột già, máu) và bảo vệ chức năng gan.