Mạch môn, tác dụng chữa bệnh của mạch môn

Mạch môn là một loại cây thân thảo, củ mạch môn có nhiều tác dụng tốt đối với sức khỏe và có công dụng trị bệnh. Củ mạch môn được ứng dụng trong một số bài thuốc chữa táo bón, ho ra máu, ho lâu ngày, ho có đờm,…
Tên gọi khác: Lan tiên, cỏ lan, mạch đông, tóc tiên, mạch môn đông
Tên khoa học: Ophiopogon japonicus KerGawl
Họ: họ Hành (Liliaceae)

Mô tả

Mạch môn là một loại cây thân thảo, cao từ 10 – 40cm, thường có màu xanh và sống lâu năm. Lá mạch môn thẳng, màu xanh lục, bề mặt dài khoảng 20 – 40cm và hẹp chỉ từ 1 – 4mm, mọc từ gốc vươn lên. Cuống lá mạch môn có bẹ, mép lá răng cưa. Rễ cây mạch môn dạng chùm. Màu sắc của hoa biến đổi từ trắng đến tím nhạt. Hoa mạch môn mọc thành từng cành trên thân cây, dài khoảng 5 – 10cm. Mạch môn cho quả mọng, màu xanh lam, đường kính chỉ khoảng 5 – 6mm. Trong mỗi quả có chứa từ 1 – 2 hạt.

Đặc biệt, phần củ mạch môn (phát triển từ rễ) là bộ phận thường được sử dụng. Loại củ này to bằng đầu đũa, có 2 đầu dẹt, thân mập tròn, mềm, vỏ màu trắng vàng, thịt ngọt. Vào độ tháng 9 – 12 trong năm, người ta có thể chọn thu hái phần củ mạch môn từ những cây đã sống được 2 năm tuổi. Sau khi thu hoạch, cần sơ chế phần củ mạch môn như sau:
• Cắt bỏ đi toàn bộ rễ con, rửa sạch đất cát;
• Củ nhỏ để nguyên, lớn thì chẻ đôi;
• Phơi khô, sấy nhẹ hay dùng tươi đều được.

Khu vực phân bố

Mạch môn có nguồn gốc từ Nhật Bản. Hiện nay, mạch môn được trồng làm cây cảnh ở nhiều nơi và được trồng để làm dược liệu.
Tại Việt Nam, cây mạch môn mọc hoang và được trồng ở nhiều vùng phía Bắc như Hà Nam, Bắc Giang, Nghệ An, Hưng Yên,…

Thành phần hóa học củ mạch môn

Các thành phần chính của mạch môn đông bao gồm saponin steroid, homoisoflavonoid và polysacarid. Ngoài ra còn có chất nhầy và chất đường.

Tính vị của mạch môn

Vị thuốc mạch môn có tính hàn, vị ngọt nhưng cũng hơi đắng. Phần củ được Quy kinh Phế, Vị, Tâm. Về mạch môn có tác dụng gì, Đông y cho rằng mạch môn dược liệu giúp cơ thể an thần, bổ phế, thanh nhiệt và giải độc, lợi tiểu, ích tinh – tân dịch.

Tác dụng của mạch môn

Dưới đây, chúng ta hãy cùng tìm hiểu về tác dụng của mạch môn. Điều này sẽ giúp bạn biết cách ứng dụng mạch môn trong điều trị bệnh cũng như chăm sóc bản thân một cách tốt nhất. Cùng xem nhé.
• An thần.
• Nhuận phế.
• Thanh nhiệt.
• Thanh tâm.
• Giải độc.
• Lợi tiểu.
• Ích Kinh.
• Cường âm.
• Giảm đường huyết.
• An ngũ tạng.
• Tăng cân.
• Nhuận tràng.

Công năng chủ trị

• Điều trị ho và ho ra máu;
• Điều trị khô miệng;
• Điều trị táo bón;
• Điều trị ho có đờm.

Cách dùng và liều lượng dùng

Mỗi ngày nên dùng khoảng từ 6 – 20g củ mạch môn. Dùng mạch môn bằng cách sắc uống hoặc kết hợp với một số loại dược liệu khác để cho ra những bài thuốc chữa bệnh.

Những bài thuốc sử dụng mạch môn dược liệu trong bệnh đường hô hấp

Vị thuốc mạch môn được ứng dụng trong nhiều phương pháp dân gian, chẳng hạn như:
• Chữa chứng ho dai dẳng, khó thở: Củ mạch môn 16g, kết hợp cùng 4g mỗi vị cam thảo, gạo nếp sao vàng, đảng sâm, đại táo và 8g bán hạ. Sắc với 600ml nước, cô đọng còn 200ml thuốc chia ra thành 3 lần uống trong ngày.
• chữa bệnh ho khan, ho có đờm, đau họng: 5g mạch môn, 12g tang diệp, 4g mè đen, 4g tỳ bà diệp, 3g hạnh nhân, 3g a giao, 4g cam thảo. Sắc các nguyên liệu để uống.